Một tâm tình thường làm thắm thía nội tâm họ là tủi phận. Con trai nhút nhác vì tại còn gàn mà gàn nói đúng hơn là chưa thích nghi được với người, sự việc hoàn cảnh. Ngay cáitính thẹn thùng làtính bảo vệ của ái tình, là tính tỏ ra tế nhị về tính dục mà bạn trai vào tuổi nầy có ít hơn bạn gái.
Sự tận hiến nầy bạn trai dù muốn dù không, không có được từ bản chất. Họ thay đổi kiểu hớt tóc. Nó chỉ được phép trong hôn nhân .
Nếu thư xin chia buồn thì họ tưởng tượng có những ngấn lệ ấm ấm lăn trên lớp da mặt mịn ở một phương trời. Nhưng tâm hồn ấy tôi thấy có thể thành công to mà cũng có thể thất bại to. Bởi lý tưởng trần gian ai cũng tốt, bởi chưa đủ tự chủ để chế ngự tâm hồn, bạn trai nhiều kẻ ưa than thân trách phận.
Người ta gọi bạn trai là phái mạnh: tiếng nầy phải hiểu là một lý tưởng hơn là sự kiện về tâm lý. Họ lại không thích ai ngang nhiên xen vô các việc thuộc thẩm quyền đảm trách gia đình họ. Họ viết lộn xộn, gạch vẽ những địa đồ.
Thế là tuổi xanh, mầm tương lai của nhân loại, của quốc gia đang đi xuống mà không mấy ai có phương thế kiến hiệu để chận lại. Chị thì chạy ra vô, vừa thay đồ vừa nói, lục cái giỏ nầy nói, soạn cái giỏ kia nói, mời mẹ ăn nho nói, mời cha hút thuốc lào, cô táp nói. Cậu trai nào có dáng điệu thiếu nữ thì họ mê như người ta mê đ àn bà và một khi họ cam kết xây đời bằng hữu keo sơn nơi kẻ ấy rồi thì họ bắt đầu hết yêu kẻ ấy ngay và bắt đầu yêu cậu trai khác.
Cũng chính họ thường là khách của thanh lâu mà trong xã hội không mấy ai để ý. Họ đem uế ảnh rọi vào đó là họ bôi lọ thánh nhan của người. Rồi nhân một duyên may nào đó một cánh chim xanh đã đáp vườn lòng bạn.
Sau cùng vợ anh kiếm được, dẫn anh về và anh cảm thấy đời anh chỉ vui khi anh đút đầu vô vòng dây tự tử. Một Phao lo, một Vincent de Paul, một Phan văn Minh chẳng hạn. Đức khiết bạch của các kẻ thích những tác vi ấy rất bị hăm dọa và nhân cách của họ kể là bỏ đi.
Hiểu như vậy thì óc chú ý rất nghèo ở bạn gái mà giàu ở bạn trai. Đối với họ không có gì bi quan. Tôi muốn nói nhân cách của họ bắt đầu xuất lộ.
Theo đ à nhổ giò và đổi biến, tâm hồn họ biến hóa. Ngày xưa Khuất Nguyên chán đời cho là chỉ một mình tỉnh, thiên hạ đều say, đời đục cả, một mình ông trong. Bảo mua lạp xưởng họ ra chợ khuân dồi về.
Tất cả những yếu tố ấy nung đúc óc trách nhiệm của mẹ đối với con. Khi thành nhân , tiếng họ cứng hơn một phần giọng họ nói, buổi hoa niên chứ không có sự thay đổi rõ rệt từ giọng óc đến giọng cổ. Không sợ bạn giận: tôi tin Rimaud tuyệt đối.